‘Waarom zou ik geloven als ik er niet gelukkiger van word?’ 

Het is voor veel mensen vanzelfsprekend dat je het geloof ziet als iets waar je beter van moet worden. Alles draait om de vraag ‘wat heb ik eraan?’ Zo zijn we geprogrammeerd want alle reclame probeert in te spelen op onze behoeften. Dus ook het geloof staat of valt met goede marketing en een scherp gevoel van wat er leeft en wat mensen missen, waar ze naar verlangen. En natuurlijk, God heeft ons veel te bieden, maar het ligt toch net iets complexer dan we leuk vinden…

Paradox: verliezen en ontvangen

Het unieke van Jezus is dat Hij enerzijds belooft dat Hij gekomen is om leven in overvloed te geven maar dat Hij tegelijk uitdaagt om alles los te laten en jezelf te verloochenen. Als dat geen paradox is, weet ik het niet meer. Jezus geeft ons alles wat we nodig hebben: vrede, waardigheid, vergeving, houvast, blijdschap en ga zo maar door. Maar Hij vraagt ons ook of we alles achter ons willen laten om Hem te volgen. Hij wil graag de eerste plaats in ons leven en dat houdt in dat we de regie uit handen geven, loslaten en offers brengen. Er zitten dus twee kanten aan het geloof en die zijn beslist niet makkelijk met elkaar te rijmen.

Twee uitersten

Als je over benadrukt dat God voorziet in wat we nodig hebben, dat het Evangelie goed nieuws is, maak je het geloof tot een product dat inderdaad in onze behoeften moet voorzien: de klant is immers koning. De boodschap wordt dan voor je het weet gereduceerd tot een consumptie artikel en de consument weegt af wat het kost en wat het oplevert. Vroeger ging dat over het hiernamaals: over hemel en hel. Tegenwoordig gaat het meer over het hiernumaals: over hoe we het maximale uit het leven kunnen halen, of we goed in ons vel zitten en of we uit de verf komen.   

Als we de kosten over benadrukken ben je geneigd het geloof meer te zien als een zware opgave. De kern van die boodschap is dat we niet deugen, dat we onszelf moeten verloochenen en ons kruis op ons moeten nemen. Echt genieten van het leven is dan al gauw verdacht want het gaat het vooral om dat we ons inzetten voor Gods Koninkrijk. Dat definiëren we dan meestal als iets hogers, iets van bloed, zweet en tranen. Zolang we ons nuttig voelen en ons best doen zitten we goed. Dat klinkt allemaal radicaal maar alles draait in dit verhaal ten diepste om onze inspanningen. 

Een paar doordenkertjes

• Er is soms een groot verschil tussen onze behoeften en wat we nodig hebben. In de marketing wordt gesproken over ‘felt needs’: dat wat we ervaren als behoefte. Maar het lastige is dat we lang niet altijd beseffen wat we missen, wat we echt nodig hebben. Logisch, wat ontbreekt kun je niet tellen, zegt Prediker. Hoe kom je erachter wat echt de moeite waard is??
• Er zijn behoeften die alleen maar indirect vervuld kunnen worden. Neem geluk bijvoorbeeld. Als je er alles aan doet om gelukkig te worden, ontglipt het je vaak. Geluk is iets wat je overkomt als je er niet direct op gericht bent. Je kunt het niet pakken, het moet je gegeven worden. Dat is de omgekeerde wereld van het Evangelie.  
• Want natuurlijk wil God ons heel graag zegenen. Hij is een goede Vader die niets liever ziet dan dat wij floreren. Maar omdat we in een gebroken wereld leven kunnen we verlies en lijden niet ontlopen. Gods zegen komt daarom vaak in vermomming: Hij laat zijn liefde vaak juist dan merken als we met pittige dingen te dealen hebben. 
• En als het om offers gaat: word je er minder van als je iets kostbaars inlevert als je weet dat het grote betekenis heeft in Gods Koninkrijk. Draait heldendom daar niet altijd om: de bereidheid om jezelf weg te cijferen ter wille van een ander of een ideaal? Vooral als het door niemand gezien wordt, is dat iets wat enorm respect verdient.
• De vraag wat het geloof ons oplevert zet ons op het verkeerde been. De eerste vraag is of wat Jezus zegt waar is. Als we dat geloven, nemen we zijn boodschap aan, ook al worden we er op het oog niet beter van. Als we dat niet echt geloven, is het eerlijker om het geloof af te wijzen met de kans dat we ontdekken dat we het niet kunnen missen… 

Gezonde spanning

Het leven met Jezus is een grote paradox: je geeft je leven uit handen maar je wordt er niet minder van maar juist meer. Overgave aan Hem betekent loslaten zodat Hij je open handen kan vullen. En wat Hij dan voor ons heeft is lang niet altijd waar wij op zaten te wachten. Hij weet per slot beter wat we nodig hebben en waar we voor bestemd zijn. Dat voelt niet altijd comfortabel, maar daar ligt wel de sleutel voor een leven dat de reality check kan doorstaan.