‘ik wil dat de mensen door de klimaatproblemen in paniek raken’.

Deze uitspraak van een klimaatactivist kan ik heel goed plaatsen. De neiging om de ernst van de situatie te relativeren herkennen we allemaal. Als je het nieuws volgt heb je vaak het gevoel dat er te veel op je af komt waar je niets aan kunt veranderen. Het is dan verleidelijk om het te parkeren en over te gaan tot de orde van de dag. Feesten aan boord van de Titanic.. Toch bestaat er zoiets als Gods plan met de wereld. Maakt dat ons onbezorgd of  zet het de dingen op scherp?

Paradox: vrede en betrokkenheid

Het lijkt niet reëel om zowel betrokken te zijn bij de nood van de wereld en tegelijk te ervaren dat Jezus ons vrede geeft. Als je echt op je in laat werken wat er allemaal om je heen gebeurt, dichtbij en ver weg, doe je geen oog meer dicht. De problemen in de wereld zijn op veel vlakken aan het escaleren en versterken elkaar onderling. Dat geeft een machteloos, murw of krampachtig gevoel. Om op een constructieve, positieve manier je plek in te nemen, is het besef nodig dat God de regie heeft, dat Hij terugkomt en dat Hij ondertussen vrede belooft. Maar dat is geen vrede met een hoog bedwelmend

gehalte…  

Twee uitersten

Als je de vrede die God geeft hanteert als een middel om alles wat je raakt en bezorgd maakt op afstand te houden, maak je het geloof een soort defensiemechanisme. Persoonlijk welbevinden staat dan centraal en Gods Koninkrijk versmalt tot de privésfeer. Teksten over de eindtijd zijn daarbij een makkelijk excuus om niets te hoeven doen, met een soort gelatenheid als gevolg. Gods heil blijft dan al snel beperkt tot het geestelijke vlak terwijl apathie, fatalisme en onverschilligheid ten aanzien van de alledaagse realiteit groeien.  

Je kunt ook vergeten dat God de regie heeft en zelf alles op je schouders willen nemen. Dat leidt al snel tot het Atlas syndroom waarbij alles van jou afhangt. Dat dit onbegonnen werk is, laat zich raden en het idealisme van het begin slaat makkelijk om in cynisme als blijkt dat de maakbaarheid van het leven beperkt is. In plaats van te beseffen dat het beter is om iets kleins te doen dan helemaal niets, kom je in de alles of niets fuik terecht. Capituleren lijkt dan de enige optie die overblijft. 

Een paar doordenkertjes.

• Vlak voordat Jezus naar de hemel ging zegende Hij zijn discipelen met vrede. Dat was niet een doekje voor het bloeden maar het was juist het ultieme medicijn in het licht van wat hen te wachten stond. Anders zouden ze overweldigd worden door de omvang van hun opdracht en de weerstand waar ze mee te maken zouden krijgen.
• Nog nooit in de geschiedenis is er zoveel op ons af gekomen aan problemen, lijden en gebrokenheid als nu. De hele wereld dringt zich aan ons op. Wij moeten allemaal leren omgaan met het gevoel van machteloosheid. Zolang we dat niet leren verdragen lopen we het risico ongezonde copingstrategieën te ontwikkelen.
•  Hoewel we onmogelijk alles kunnen fixen, moeten we wel open staan voor wat God op onze weg brengt. Het besef dat God ieder van ons met een doel heeft gemaakt is onmisbaar. Niemand hoeft aan de zijlijn te staan. De sleutel is dat wij Gods stem leren verstaan zodat we weten wat Hij van ons vraagt: wat is de rol die wij mogen spelen.
• Daarbij is het essentieel dat we een geloof hebben dat groot genoeg is om iets kleins te doen. Ook dat klinkt paradoxaal, maar alleen als we beseffen hoe groot God is kunnen we aanvaarden dat wij dat niet hoeven zijn. Dat helpt ons om met overtuiging en vastberadenheid ons kleine stukje in zijn grote plan te doen.
• Naarmate de problemen in de wereld escaleren wordt ons geloof meer op de proef gesteld. Jezus zei ten aanzien van de eindtijd dat de vraag is of Hij nog geloof zou vinden. Geloof in Gods trouw aan de wereld geeft ons de onmisbare hoop om op onze plek vol te houden en de liefde die we nodig hebben op dat op te brengen.

Gezonde spanning.De uitdaging voor ons is om de spanning van deze paradox van vrede en betrokkenheid ten volle te omarmen. Het is verleidelijk om beide polen wat af te zwakken. Vrede vervangen we dan door fijne vrome ervaringen. Betrokkenheid reduceren we dan tot activiteiten waarbij we ons gevoel even laten spreken.  De lange adem die nodig is om echt een verschil te maken, krijg je alleen op basis van een vrede die alle verstand te boven gaat.

Johan Vink is spreker, schrijver en initiatiefnemer van het Omega Project