‘er is moed voor nodig om toe te geven dat je ’t niet weet’. 

In deze tijd kom je alleen maar over als je uitgesproken meningen hebt. Dat speelt in de politiek maar net zozeer in de kerk. Je staat zwak als je zegt dat je over iets geen duidelijke standpunt hebt. Vooral als je te maken hebt met mensen die alles zeker weten en je dwingen om het met ze eens te zijn. Je kunt ze dan alleen maar tegenspreken of je mond houden. Geen van beide voelt lekker. Als er geen ruimte is voor meningsverschillen ontstaat er een guur klimaat…

Paradox: overtuiging en bescheidenheid

We hebben hier met een paradox te maken die voor christenen lastig is. Natuurlijk zijn er veel dingen die we met ons hele hart geloven, waar we van overtuigd zijn. De kern van ons geloof, namelijk dat we Jezus als verlosser nodig hebben, is voor ons meer dan een opinie waar je van mening over kunt verschillen. Maar er zijn ook veel zaken in het geloof waar je verschillend over kunt denken. De paradox is hier dat we moeten leren om zowel met overtuiging te staan voor wat we geloven en tegelijkertijd moeten beseffen dat ons kennen beperkt is zodat we bescheiden zijn in ons spreken in het besef dat we veel niet echt weten…

Twee uitersten

Wanneer je overtuigingen niet samengaan met een bescheiden houding word je al snel te stellig en dat gaat ten koste van een respectvolle en open houding naar anderen. Je denkt dan dat jouw mening, jouw interpretatie van de Bijbel samenvalt met de waarheid. Daarmee stel je je boven degenen die een ander zicht hebben op de dingen. Je vergeet dan dat we beperkt zijn in ons kennen, dat er veel is wat verborgen is en dat we nog veel moeten leren. Te grote stelligheid verraadt vaak een onzekere grondhouding die maakt dat je niet kunt omgaan met vraagtekens…

Wanneer je teveel nadruk legt op bescheidenheid kom je in de tegenovergestelde valkuil terecht. Vanuit allergie voor hen die de waarheid in pacht lijken te hebben, doe je dan het omgekeerde. Je laat de waarheid dan in het midden en durft niet langer je nek uit te steken en voor je overtuigingen te staan. Je ontloopt op deze manier de ongemakkelijke confrontatie met mensen die anders denken. Het geloof in Jezus staat altijd op zekere spanning met degenen die (nog) niet geloven en er is naast bescheidenheid ook vrijmoedigheid nodig. 

Een paar doordenkertjes

• Het bovenstaande roept natuurlijk de vraag op welke zaken wel of niet tot de kern van het geloof gerekend moeten worden. Ik heb de neiging te kijken naar die thema’s waarover betrouwbare christenen wereldwijd consensus hebben. Dus welke overtuigingen zijn door de eeuwen heen overeind gebleven en worden door de meerderheid van de christenen omarmd.
• Een motto in de evangelische beweging is: eenheid in kernzaken, vrijheid in bijzaken en liefde in alle zaken. Ieder zal de lijn tussen kern en bijzaken anders trekken en juist daarom is liefde zo belangrijk. Het is geen probleem om van mening te verschillen zolang er we elkaar met respect benaderen en echt voor nieuwe inzichten open staan.
• Respect houdt voor mij ook in dat je ervoor waakt jouw meningen met een stelligheid te brengen die de ander tot een stellingname dwingt: eens of oneens. Ik vind het uiterst belangrijk dat we juist op de punten waar heel verschillend over wordt gedacht altijd spreken in termen van ‘naar mijn mening’ zodat je ruimte geeft om daarover een open gesprek te hebben.
• Wat het in deze tijd extra ingewikkeld maakt is dat de grens tussen mening en feit vervaagt. De werkelijkheid is complex en het is verleidelijk om zaken te simplificeren want dat geeft ons het veilige gevoel dat we de dingen begrijpen. Het is een teken van volwassenheid als je leert om God te vertrouwen zonder dat je overziet wat er allemaal aan de hand is.
• Wat is dan het verschil tussen geloof en mening? Het geloof is de zekerheid van wat we hopen. Onze zekerheid ligt in het feit dat we geloven dat God de regie heeft. Dat is onze basis waardoor we weten dat het goed komt en dat we zonder angst alle onzekerheden van deze tijd onder ogen durven zien. We leven in een turbulente wereld maar God is ons anker… 

Gezonde spanning

Wat ik dus bepleit is dat we onze zekerheid niet zoeken in het verabsoluteren van onze meningen. Ons houvast is niet dat wij weten hoe de dingen in elkaar steken, want dat is een illusie. Onvolkomen is ons kennen. De verborgen dingen zijn voor God. Ook zijn openbaring zit vaak vol raadsels en mysterie. We worden uitgedaagd de smalle weg te gaan van het enerzijds met overtuiging belijden dat God alles omspant en anderzijds te aanvaarden dat wij nog heel veel niet weten.

Johan Vink is spreker, schrijver en initiatiefnemer van het Omega Project