ontwikkel een veerkrachtig geloof

Overgave en ontplooiing

Dit   gaat over:

‘Hoe dieper je buigt voor God, hoe meer Hij je opricht’. 

In onze tijd draait het in grote mate om onze ontplooiing. Dat is niet alleen een loffelijk streven, het is een opgave die we met veel overgave als onze verantwoordelijkheid opvatten. Wij moeten wat van ons leven maken en zorgen dat de wereld om ons heen ons bevestigt. Dat is vaak geen pretje maar een last die zwaar op onze schouders drukt. Het ingewikkelde echter is dat we merken dat ontplooiing vaak pas komt als we los kunnen laten. 

Paradox: overgave en ontplooiing

Het dilemma van ontplooiing is dat je jezelf niet aan je haren omhoog kunt trekken. Je hebt God nodig: Hij is degene die je op je voeten zet. En dat brengt ons bij de paradox die je in heel de Bijbel tegenkomt: naarmate God groter wordt in je leven, blijkt dat dit niet ten koste gaat van wie jij bent, maar juist andersom. Als God centraal staat verdwijn jij niet uit beeld maar straalt zijn glans op jou af. Dit is geen psychologisch trucje, want het begint bij een diep en integer besef van afhankelijkheid waarbij niet jij maar God centraal staat. Je wordt uiteindelijk wat je aanbidt. God zoekt mensen die Hem aanbidden zonder bijbedoelingen…

Twee uitersten

Als je deze twee kanten van de paradox niet beide omarmt, loop je het risico dat je uit balans raakt. Het ene uiterste is dat je de grootheid van God benadert als iets waardoor jij alleen maar kleiner wordt. Je denkt dan dat je Hem eert door jezelf naar beneden te duwen. Hoe minder van jou overblijft, hoe beter het is. Je kunt natuurlijk niet leven met het besef dat je een nul bent en dat kan ertoe leiden dat je op een gespleten gaat leven. Je behoefte om je te laten gelden en aan je trekken te komen laten zich niet verdringen. Maar echte ontplooiing vind je op die manier niet.

Het andere uiterste is dat je God voor je karretje probeert te spannen. Je beseft dat je Hem nodig hebt en dat je zonder Hem eigenlijk het leven met al zijn onzekerheden niet aandurft. Maar het draait niet echt om Hem want je hart gaat uit naar de dingen die jij van Hem gedaan wilt krijgen. Je bent niet erg bezig met de vraag wie Hij is en wat Hij op zijn hart heeft. Op die manier reduceer je God eigenlijk tot een sinterklaas in wie je gelooft zolang hij aan jouw wensen voldoet. Van een echte relatie is geen sprake. Hij moet aan jouw verwachtingen voldoen.

Een paar doordenkertjes

  • Als Paulus schrijft over mensen die zonder God leven, dan zegt hij dat ze natuurlijk een besef van God hebben, maar Hem niet willen erkennen, danken of eer geven en dat ze daardoor zichzelf centraal stellen met alle gevolgen van dien (Rom. 1). Dat is het springende  punt: Hem de plaats geven die Hem toekomt. Ere wie ere toekomt.
  • Als je voor Hem buigt, word je niet kleiner als mens maar kom je in zijn aanwezigheid. Natuurlijk voelen we ons dan nietig en afhankelijk maar het hoeft niet te leiden tot een negatief zelfbeeld want juist het feit dat je met Hem verbonden bent, maakt dat je je zeer bevoorrecht voelt. Buigen is niet hetzelfde als jezelf slaafs gedragen. We zijn geen slaven maar vrienden.
  • Jezelf vernederen wordt vaak ten onrechte opgevat als jezelf als een nul, een loser, een sneu figuur beschouwen. Ik zou het willen omdraaien: pas als je voor Gods aangezicht verschijnt ben je in staat om te accepteren dat je, ondanks alles waar jij je misschien voor schaamt, de moeite waard blijkt te zijn, dat Hij jou helemaal ziet zitten.
  • Jezelf vernederen is zoiets als je autonomie opgeven, erkennen dat God de regie heeft en dat je niet langer zelf de controle in handen moet zien te houden. Je vertrouwt Hem de leiding over je leven toe en daar word je niet minder van, integendeel. Het werkt juist bevrijdend en dat is precies de voorwaarde om echt uit de verf te kunnen komen.
  • Zelfontplooiing is iets totaal anders dan op een narcistische manier om je eigen as draaien in de hoop dat je ‘geliked’ wordt. Ontplooiing is iets wat je ten deel valt als je er niet op gericht bent, als je jezelf overgeeft aan Gods bedoelingen voor je leven. Als je opgaat in Hem en zijn plan voor jou, word je opgerekt en komt er ruimte voor zijn werk in en door jou.

Gezonde spanning

Het is heel gezond om in deze spanning te leren leven: afhankelijk van God die jouw begrip te boven gaat en tegelijk echt op je voeten staan. Als je de twee losmaakt van elkaar kan dat heel verkeerd uitpakken. Het kan leiden tot zelfoverschatting maar ook tot zelfonderschatting. Gods bedoeling voor ons is dat we een gepast gevoel van eigenwaarde hebben: weten dat je zondig bent, dat je niet zonder Hem kunt, maar ook weten dat Hij geëerd wordt als jij Hem weerspiegelt.

Johan Vink is spreker, schrijver en initiatiefnemer van het Omega Project

Andere artikelen

Leestijd: 3 minuten

Met de Omega App krijg je elke maand een gevarieerde hoeveelheid materiaal dat jou helpt om een veerkrachtig geloof te ontwikkelen.

Meer van deze auteur

Ontvang een link naar de gratis cursus