‘God ontregelt de sterken maar sterkt de ontregelden’

We worden allemaal in deze tijd geconfronteerd met zoveel onzekerheid dat we niet meer kunnen doen alsof alles vanzelf voorbij zal gaan. De illusie van maakbaarheid is de grond in geboord. Het is niet een kwestie van nog even volhouden totdat alles weer normaal wordt, want het nieuwe normaal is dat we kwetsbaarder zijn dan we prettig vinden. Dat vraagt om een nieuwe levenshouding waarbij afhankelijkheid van God de basis is.

Paradox: kwetsbaar maar ook sterk

De komst van Christus in deze wereld zet alle dingen op z’n kop. Maria voelt dat haarscherp aan: hoogmoedigen, machtigen, rijken hebben het nakijken en eenvoudigen en armen worden gesterkt (Lucas 1 vers 51 en 52). Deze paradox leert ons dat zij die de onzekerheid en kwetsbaarheid aanvaarden juist gesterkt worden door de kracht van God. Dat is een belangrijke boodschap, juist in deze onzekere tijd. Want als er één ding duidelijk wordt dan is het dat we de wereld niet meer maar minder onder controle hebben. Vandaag een pandemie, morgen iets anders.

Twee uitersten

Als je de kwetsbaarheid loskoppelt van vertrouwen in God word je een speelbal van de omstandigheden. Je wordt dan heen en weer geslingerd door alles wat er op je afkomt. Voor je het weet ga je jezelf als slachtoffer zien. Kwetsbaarheid hoeft er niet toe te leiden dat je je gedraagt als een schelpdier dat zich bij het geringste gevaar terugtrekt. Je hoeft geen weekdier te zijn: kwetsbaarheid kan heel goed samengaan met kracht en karakter. Maar dat is niet de kracht van een macho maar de kracht van vertrouwen waardoor de angst geen grip op je krijgt.

Als je kracht loskoppelt van kwetsbaarheid leidt dat tot een soort onaantastbaarheid die de meesten van ons een akelige bijsmaak geeft. Kracht wordt dan een coping mechanisme: een onechte manier van jezelf opblazen, waarbij je je onzekerheid probeert te ontkennen. Zo in de trant van ‘je moet over de ander heen lopen, anders lopen ze over jou heen’. Met kracht is niks mis, als het maar gebaseerd is op een realistisch zelfbeeld, wat inhoudt dat je beseft hoe afhankelijk je bent. Je hebt zo veel niet in de hand en het is een teken van authenticiteit als je dit erkent.

Een paar doordenkertjes

• God ontregelt de sterken… Ik bedoel niet te zeggen dat God dit bewust veroorzaakt. Het lijkt er meer op dat de ontregeling voortkomt uit de gebrokenheid van de schepping als gevolg van de zondeval. Als we kijken naar Jezus, zien we dat God er alles voor over heeft om ons te verlossen van alles wat ons welzijn ondermijnt.
• Ontregelen is broodnodig: vaak zitten we zo vast in onze zelfgenoegzaamheid dat we pas bereid zijn te erkennen dat we het niet redden als onze zelfredzaamheid wordt doorbroken. Die ontregeling kan door van alles worden veroorzaakt en is vaak een gevolg van de manier waarop wij leven. God doorbreekt de wetten van oorzaak en gevolg niet zomaar. 
• Dat er veel gebrokenheid is in de wereld gaat God enorm aan het hart. Hij doet niets liever dan opkomen voor degenen die ontregeld zijn, de slachtoffers van arrogant machtsmisbruik, mensen die lijden aan het leven. Dat zie je bij Jezus: Hij identificeerde zich met de kwetsbaren. Zijn koninkrijk is de omgekeerde wereld, kijk naar het kruis. 
• We weten dat voordat Jezus terugkomt er nog het nodige staat te gebeuren. Dat vraagt veel van ons vermogen om te incasseren en verdragen. Waar haal je die veerkracht vandaan? Hoe kun je weten of het licht aan het eind van de tunnel geen wishful thinking is. Ik geloof dat hoop onmisbaar is. Als je niet gelooft dat het goed komt, loop je dan niet op drijfzand?
• Kracht in kwetsbaarheid is kenmerkend voor wie Jezus volgt. In Romeinen 5 vers 3 lezen we dat voor wie moeite in geloof aanvaardt, volharding volgt. Dit kweekt karakter met hoop als gevolg zodat we nog meer van Gods liefde ontdekken. De realiteit van deze wereld vraagt om mensen in wie dit mysterie zich kan ontvouwen.

Gezonde spanning

We zijn geneigd het geloof te gebruiken (of te misbruiken) als een middel om de moeite en de gebrokenheid van de wereld te ontlopen zodat we ons comfortabel voelen. Onze zekerheden zijn echter aan het wankelen gebracht; zie dat als een uitnodiging om het onwankelbare Koninkrijk te ontvangen. God geeft kracht aan degenen die hun kwetsbaarheid omarmen en durven hopen dat God dwars door alles heen aan het langste eind trekt en ons daarbij een rol geeft.

Johan Vink is spreker, schrijver en initiatiefnemer van het Omega Project

Foto: Imago