‘complotdenkers zijn terecht argwanend, ze kijken alleen de verkeerde kant op’ 

Het is naïef om goedgelovig te zijn. Dankzij de media weten we wel beter. Ik hoef geen voorbeelden te noemen. De wereld zit vol bedrog en misleiding. Echter de meeste complottheorieën slaan nergens op; vergezochte onzin. Helaas wil dat niet zeggen dat er niet achter de schermen een heleboel wordt uitgebroed wat giga bedreigend is. Maar dan heb ik het niet over fictieve genootschappen maar over de duistere machten in de hemelse gewesten. Satan is een doortrapt strateeg…

Paradox: waakzaam en ontspannen

Petrus zegt ‘weest nuchter en waakzaam, uw tegenstander, de satan gaat rond als een briesende leeuw zoekende wie hij kan verslinden’. Dat is een soort nuchterheid die ons als Hollanders niet zou misstaan. Het rare is dat we in onze cultuur het bovennatuurlijke hebben weggezet als bangmakerij  of onschuldige fantasieën, maar dat we tegelijkertijd angstig en wantrouwig zijn. Complot denken is een manier om met die angst te dealen. Zonder de satan te overschatten of  te onderschatten, kunnen we ons beter concentreren op wat God zegt: dat voorkomt dat we in de stress schieten.

Twee uitersten

Zoals bij elke paradox is het lastig om beide kanten in balans te houden. Als je teveel nadruk legt op waakzaamheid kun je het gevaar lopen overal spoken te zien. De focus op gevaar duwt je de verkeerde kant op. Het maakt je angstig en angst werkt als een neerwaartse spiraal. Als je teveel in de lampen van een tegenligger kijkt, word je naar de verkeerde kant gezogen. Waakzaamheid is gezond zolang het gepaard gaat met vertrouwen. Anders kan het snel met je aan de haal gaan en raak je geobsedeerd door alles wat de verkeerde kant opgaat zonder zicht op de hoop die God geeft.

Maar je kunt ook te weinig oog hebben voor de invloed van duistere machten. Het geloof in God kun je misbruiken om alles dicht te smeren, door je terug te trekken in je veilige cocon. Dat kan leiden tot een vorm van verdoving, vergetelheid of zoals de Bijbel zegt: valse vrede. Ontspannen vertrouwen is pas echt als je het ontvangt midden in de realiteit van alles wat op je afkomt. De focus is dan niet primair gericht op overleven maar op overwinnen. Als je in touch bent met God, helpt dat om in touch te zijn met je eigen angst maar ook in touch met de wereld om je heen.

Een paar doordenkertjes

• Dallas Willard schreef een boek ‘Divine Conspiracy’. Daarin beschrijft hij de inbraak van Gods Koninkrijk in deze wereld door de komst van Jezus als een hemelse samenzwering. Gods werk in deze wereld is iets wat zich in hoge mate in het verborgene afspeelt: opvallend onopvallend. Overwinnen door de onderste weg te gaan.
• Kwetsbaarheid hoort dus bij Gods Koninkrijk. Het leren verdragen van onzekerheid, gevaar en risico’s is een onmisbare levenskunst. Hoe meer me de controle uit handen durven geven, beter gezegd aan God overlaten, hoe realistischer we in het leven kunnen staan. Het gaat niet om een groot geloof in God, maar geloof in een grote God.
• Het echte gevaar zit hem niet in geheime genootschappen die achter de schermen aan de touwtjes trekken maar in de duistere machten in de hemelse gewesten. Natuurlijk hebben we te maken met onrechtvaardige systemen en structuren in deze wereld die bestreden moeten worden maar als we alleen maar vechten tégen lopen we het risico te vergeten waar we vóór zijn. 
• Het complot denken brengt mensen in de parallel werkelijkheid: de bubbel van het eigen gelijk. In Gods Koninkrijk heb je te maken met een dubbele werkelijkheid: het zichtbare en het onzichtbare. Dat helpt je om bij alles wat op je afkomt een hogere, geestelijke dimensie te zoeken waardoor je kunt bidden en werken vanuit Gods perspectief. Dat doorbreekt onnodige polarisatie.
• Onmisbaar in deze dubbele werkelijkheid is dat we leren om dubbel te luisteren. Eén oor naar God gericht, één oor naar de wereld. Er wordt ongelooflijk veel geagendeerd door de media maar als we ons niet afvragen wat op Gods agenda staat, raken we uit balans. Het draait allemaal om de vraag hoe we onze aandacht op een gezonde manier verdelen.

Gezonde spanning

Wat ik dus bepleit is dat we aandachtig bezig zijn met de tekenen van de tijd. Wat is er gaande in de wereld, wat zien we gebeuren, uit welke hoek komt het gevaar? Maar dan wel in combinatie met de vraag wat op Gods agenda staat… Wat is zijn strategie, wat is Hij aan het doen, wat zijn de kansen die Hij creëert, waar kunnen we voor bidden, waar wil Hij ons inschakelen? Deze focus is nodig zodat we  te midden van alle turbulentie niet van de wijs gebracht kunnen worden. 

Johan Vink is spreker, schrijver en initiatiefnemer van het Omega Project